Rodzicielstwo zastępcze

Zachęcamy do zapoznania się z informacjami dot. organizacji pieczy zastępczej. Piecza zastępcza sprawowana jest w przypadku niemożności zapewnienia opieki i wychowania nad dzieckiem przez rodziców biologicznych. Pieczę zastępczą organizuje powiat w formie: rodzinnej i instytucjonalnej.

CZYM JEST PIECZA ZASTĘPCZA?

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ustawy system pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców.

Najczęstszymi powodami umieszczania dzieci w pieczy zastępczej jest: uzależnienie rodziców, bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, półsieroctwo lub przemoc w rodzinie.

Podstawowym celem umieszczenia dziecka poza rodziną jest udzielenie wsparcia dziecku i rodzinie. Piecza zastępcza z założenia jest nastawiona na przywrócenie dziecka rodzinie. Tak więc rodzinna opieka zastępcza z założenia jest opieką tymczasową. Rodzina zastępcza nie przejmuje pełni praw rodzicielskich, a ograniczenie władzy rodzicielskiej nie pozbawia rodziców określonych praw i obowiązków dot. podejmowania odpowiedzialnych decyzji m. in. w sprawach : obywatelstwa dziecka, sposobu leczenia, światopoglądu, wyboru kierunku edukacji, sposobu wychowania, rozwoju zainteresowań. Rodzice dalej korzystają z praw cywilnych : spoczywa na nich obowiązek alimentacyjny oraz zachowują prawo do styczności osobistej z dzieckiem. Zakres tych praw i obowiązków w uzasadnionych sytuacjach może określić i ograniczyć sąd. Przy dobrych rokowaniach, sąd może władzę rodzicielska przywrócić , a w sytuacji rażącego zaniedbywania swych obowiązków lub trwałego braku zainteresowania sytuacją dziecka może pozbawić władzy rodzicielskiej.

Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, w zakresie ustalonym ustawą, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej. Piecza zastępcza jako forma sprawowania opieki i wychowania dziecka występuje co do zasady w dwóch formach.

Pieczę zastępczą organizuje powiat w formie: rodzinnej i instytucjonalnej.

Rodzinna piecza zastępcza

Po pierwsze jako rodzinna piecza zastępcza, którą możemy podzielić na dwa typy:

rodzina zastępcza (spokrewniona, niezawodowa, zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna),
rodzinny dom dziecka.

Formy rodzinnej pieczy zastępczej:

1. Rodzina zastępcza:

Spokrewniona
- tworzą ją małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim, u których umieszczono dziecko w celu sprawowania nad nim pieczy zastępczej, będący wstępnymi (dziadkami) lub rodzeństwem dziecka;
Niezawodowa
- tworzą ją małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim, u których umieszczono dziecko w celu sprawowania nad nim pieczy zastępczej, niebędący wstępnymi (dziadkami) lub rodzeństwem dziecka;
- w tym samym czasie może w niej przebywać nie więcej niż 3 dzieci lub osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, o których mowa w art. 37 ust. 2 ustawy w wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
Zawodowa
- tworzą ją małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim, u których umieszczono dziecko w celu sprawowania nad nim pieczy zastępczej, niebędący wstępnymi (dziadkami) lub rodzeństwem dziecka;
- w tym samym czasie może w niej przebywać nie więcej niż 3 dzieci lub osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, o których mowa w art. 37 ust. 2 ustawy w wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;

Rodzina zastępcza zawodowa może być sprawowana jako:

Rodzina zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego, która przyjmuje dziecko:
- na podstawie orzeczenia sądu;
- w przypadku gdy dziecko zostało doprowadzone przez Policję lub Straż Graniczną;
- na wniosek rodziców, dziecka lub innej osoby w przypadku, o którym mowa w art. 12a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

Rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego może odmówić, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, przyjęcia dziecka:

jeżeli łączna liczba umieszczonych w tej rodzinie dzieci przekroczy 3;

powyżej 10. roku życia doprowadzonego przez Policję lub Straż Graniczną.

W rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego umieszcza się dziecko do czasu unormowania sytuacji dziecka, nie dłużej jednak niż na okres 4 miesięcy.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres ten może być przedłużony, za zgodą organizatora rodzinnej pieczy zastępczej do 8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o:

powrót dziecka do rodziny;
przysposobienie;
umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej.

Rodzina zawodowa specjalistyczna, w której umieszcza się w szczególności:
- dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
- dzieci na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich;
- małoletnie matki z dziećmi.

W rodzinie zastępczej zawodowej specjalistycznej nie można w tym samym czasie umieścić dzieci legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i dzieci na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Z rodziną zastępcza zawodową starosta zawiera umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej, która zawiera się na okres co najmniej 4 lat.

Rodzinny dom dziecka

W rodzinnym domu dziecka, w tym samym czasie, może przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci oraz osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, o których mowa w art. 37 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
praca prowadzącego rodzinny dom dziecka jest wykonywana na podstawie umowy o świadczenie usług,
z prowadzącym rodzinny dom dziecka starosta lub podmiot, któremu powiat zlecił organizowanie rodzinnego domu dziecka, zawiera umowę na okres co najmniej 5 lat.

Instytucjonalna piecza zastępcza

Druga forma to instytucjonalna piecza zastępcza. Wyróżniamy:

placówki opiekuńczo-wychowawcze,
regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne,
interwencyjne ośrodki preadopcyjne.

Jakie są zadania i obowiązki wynikające z rodzinnej pieczy zastępczej?

zapewnianie dziecku całodobowej opieki i wychowania, w szczególności:

traktowanie dziecka w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;

zapewnianie dostępu do przysługujących świadczeń zdrowotnych;

zapewnianie kształcenia, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych;

zapewnianie rozwoju uzdolnień i zainteresowań;

zaspokajanie jego potrzeb emocjonalnych, bytowych, rozwojowych, społecznych oraz religijnych;

zapewnianie ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;

umożliwianie kontaktu z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.

współpraca z ośrodkiem adopcyjnym, koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej (PCPR);
opracowywanie i realizowanie wspólnie z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej planu pomocy dziecku;

Zasady umieszczania dzieci w pieczy zastępczej:

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje:

na podstawie orzeczenia sądu;
w przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka, a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka.

Okres pobytu dziecka w pieczy zastępczej

Objęcie dziecka jedną z form pieczy zastępczej następuje na okres nie dłuższy niż do osiągnięcia pełnoletności.
Osoba, która osiągnęła pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, może przebywać w dotychczasowej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo placówce opiekuńczo-wychowawczej, za zgodą odpowiednio rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka albo dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę.

Kto może pełnić funkcję rodziny zastępczej ?

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, które:

dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej,
nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona,
wypełniają obowiązek alimentacyjny — w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego,
nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych,
są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone: zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia wystawionym przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, opinią o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka wystawiona przez psychologa,
przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:
1. rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
2. właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
3. wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.

W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.

Obraz:

Metryka aktualności.
Liczba wyświetleń: 2319. Autor: PCPR Prudnik. Data publikacji: czwartek, 10 stycznia 2019r.

Powrót do listy aktualności

Przeczytaj inne aktualności

Następny artykuł: Bal karnawałowy dla rodzin zastępczych
Poprzedni artykuł: Spotkanie dotyczące uruchomienia Warsztatów Terapii Zajęciowej